الها! بگذار تادرکبیرة الاحرام نمازت که آغاز یک زندگی دوباره است،روزی پنج باردربیکرانگی توسیر کنم،دستانم راباباببرم وبرای اعترف به عظمت وربوبیتت حمد گویم که توبی پایان ومن هیچم.

معشوقا:بگذارتادر محراب ثانیه ها ودر زیر باران رحمتت تاابد به «نمازشکر» بایستم وبه خواسته هایت،سرتسلیم ورضا،برخک بسایم وغنچه ی لب رابه حمد و ثنایت شکوفا کنم.

الهی!مرادرکشتی نجات بنشان وبازمزم نمازت شسشتشو ده تاپاک وبی آلایش وسالم وتندرست به ساحل نجات وآرامش برسم.

نماز طبیعت

نرگس ها،پای نیازدر چشمه ی تو میشویند ونیلوفران آبی ،به عشق تو سجده می کنند.پروانه ها شعله ی رگصان جمال تور راطواف می کنند وانسان ازآغاز،پیشانی براستان ربوبیت تو می ساید:

(آنجا یوسف(ع)دنبال زلیخای ذات تو،ازدام زلیخای مصر می گریزد وموسی(ع)درطور وجودش باتوتکلم می کند. مریم(ع)فقط باتو،هم کلام می شودوباغیرتودر روزه ی سکوت مینشیند ومحمد(ص)صدای تورا درحرا می شنود وبرخویش می لرزد.

جنگل ازآنرو جنگل است که درختانش،نماز رابه جماعت می خوانندو دائم درقیام وتکریم تواند.

دره ها،قنوت همیشگی زمین اند وتپه هاپیرمردهایی که سال هاست خودراوقف سجده ی توکرده اند.

اقیانوس،سجده ی جاری دریاهاست ودریاهاطنین«اَمّن یُجیب»رودها، وهررود انشعابی ازقنوت زلال چشمه سارهاست.

ساحل،سجاده ی همیشگی دریاهاست وپیداست که اگرصخره نبود، دریامهری برای جانمازش کم داشت.

باطلاق ها برای ابد به جرم شرک به خداوند نفرین شده خواهند ماند تازَهرچشمی باشندبرای آب هایی که سال هاست جست وجوی تو را فراموش کرده اند.

نمازسفارش ودستورآفریدگار،ستون دین،کلید بهشت

هر انسان مؤمنی از زمانی که به تکلیف می رسد تا زمانی که می خواهد از این دنیای فانی رخت بر بندد و به عالم باقی سفر نماید، از طرف خداوند حکیم موظّف به انجام تکالیفی شده، که در بین این تکالیف هیچ تکلیفی از نظر ارزش، به اهمیت نماز نمی رسد. در حقیقت به جرأت می توان گفت: گل سرسبد تمام واجبات، نماز است و هیچ واجبی جای نماز را نمی-گیرد. تا جایی که پنجمین اختر تابناک آسمان ولایت امام باقر (علیه السلام) در مورد آن می فرماید:

(الصلاةُ عمود الدین)1؛ نماز ستون دین است.

یعنی خیمه دین ما بر ستون نماز، بر پا شده به گونه ای که اگر نماز نخوانیم خیمه دین ما به زمین می خوابد.

بنابراین. نماز از مهمترین واجبات و عبادات است، و هیچ فریضه ای در فضیلت و ارزش با آن برابری نمی کند. گرچه عبادت فقط مخصوص نماز نیست و چندین عبادت دیگر نیز وجود دارد که هر مؤمن خداجویی باید علاوه بر نماز، آنها را نیز بجای آورد؛ عباداتی چون: زکات، حج، خمس، جهاد، روزه، امر به معروف، نهی از منکر و ... که هر کدام از این دستورات نورانی، نقش سازنده و تربیتی مهّمی بر انسان دارند. ولی در این میان، نقش نماز، بسیار سازنده تر از همه آنهاست، در واقع نماز چون خورشید فروزانی است که با نور خیره کننده خود، گوی سبقت را از سایر واجبات ربوده است.

ممکن است در ذهن هر بیدار دلی و صاحب عقل و اندیشه ای این پرسش مطرح شود که راستی چرا در دین اسلام، بر این فرضیه الهی این قدر تأکید شده است؟ مگر در نماز چه خاصیّتی نهفته است که ما را به انجام آن دستور داده اند؟!

فصل اول :اهمیت نماز

1.نماز درتمام ادیان بوده است.

     قبل از حضرت محمد صلی الله علیه وآله درآئین حضرت عیسی هم نیاز کرده بوده که قران اززبان اونقل می کند که خداوند مرابه نماز سفارش کرده است «واوصانی بالصلوة» (مریم/31) وقبل از اوموسی بوده که خداوند به او خطاب میکند«اقم الصلوة لذکری» (طه /24) وقبل ازموسی پدرزن اوحضرت شعیب بوده که نماز داشته است «یاشعیب اصلاتک تأمرک»(هود/87) وقبل ازآنها ابراهیم بوده که ازخداوندبرای خودوذریّه اش توفیق اقامه نمازرامیخواهد:«ربّ اجعلنی مقیم الصلوة ومن ذریّتی»(ابراهیم/40) واین لقمان است که درغطاب به فرزندش می گوید:«یابنیّ اقم الصلوة وامر بالمعروف وانه عن المنکر»(لقمان/17)""پسرمن نماز رابپا داروامربه معروف ونهی ازمنکرکن.

2.هیچ عبادتی اندازه  نماز تبلیغات ندارد

مادرهرشبانه روز 5بارنماز میخوانیم ودرهرنماز سفارشی به اذان واقامه شده است ودرمجموع این دوندای آسمانی:

             بیست مرتبه حی علی الصلوة میگويیم

            بیست مرتبه حی علی الفلاح میگويیم

            بیست مرتبه حی علی خیرالعمل میگويیم

            ده مرتبه قدقامت الصلوة میگويیم.

    و توجه به این که مراد ارفلاح وخیرالعمل اذان همان نمازاست هرمسلمانی درهر شبانه روزهفتاد مرتبه بابه کلمه«حیّ»به خودودیگران تلقین به نماز آن هم به صورت پرنشاط میکندوبرای هیچ عبادتی این همه تشویق وارد نشده است.

فصل دوم:فلسفه وروح نماز

1.نماز یاد خداست

«اَقِمِ الصلوة لِذکری»  (برای یاد من نماز به پادار).

ذکرقلبی،با روش مخصوص خداوند،باشیوه ای ابتکاری که اعضای انسان ازموی سر تانوک پادرآن نقش دارند.هنگام وضو،هم روی سر رامسح می کنیم وهم روی پا را،هنگام سجده هم پیشانی برزمین نهاده می شودهم انگشت پا،هم زبان حرکت می کندوهم دل به یاداوست.درنماز چشم ها نیزباید به محل سجده به حال نیمه بازدوخته شود،قسمت هایی ازبدن باید پوشیده شود،کمر دررکوع خم شود،دستها هنگام گفتن«الله اکبر»بالا بیاید،گردن صاف ودر رکوع کشیده شود،به هرحال درنمازهمه اعضا به نحوی درخدمت یاد خدا هستند.

2.نماز و تشکر

یکی از اسرار نماز تشکراز ولیّ نعمت است،قرآن می فرماید:«واعبدوا ربّکم الّذی خلقکم والذَّین من قبلکم» (عبادت کنید پروردگاری راکه شماونیاکان شما راآفرید،هستی شما وهمه از اوست.)

تشکر از ولیّ نعمت یک ارزش است.

در سوره کوثرمی خوانیم:مابه تو((کوثر))دادیم خیرزیاد عطاکردیم پس نماز بخوان«انّا اعطیناک الکوثر فَصَلِّ» یعنی به شکرانه عطایای ما نماز به پادار.

نماز بهترین نوع شکرگزاری است که شیوه آنرا خداوند بیان فرموده وتمام انبیاء واولیاء هم آن شیوه رابه کار بسته اند،نمار تشکری است هم عملی وهم زبانی وهم دائمی وهم سازنده.

3.نماز وقیامت

مردم نسبت به قیامت ومعاد ،چند دسته هستند:

اولین هابه قیامت شک دارند:«ان فی ریب من البعث»

دومین ها گمان دارند:«یظنّون انّهم ملاقوا الله»

سومین ها به قیامت یقین دارند:«وبالاخرة هم یوقنون»

چهرمین ها منکرفیامت هستند:«وکنانکذب بیوم الذّین»

پنجمین ها ایمان دارندولی فراموش می کنند:«نَسُوا یوم الحساب».

نماز،هم شک زدایی می کند وهم غفلتها رابه(یاد)تبدیل می سازد.

درنماز باگفتن جمله«مالک یوم الدّن»هرشبانه روز حداقل ده بارانسان به خودمسئله قیامت راتلقین وتذکز می دهد

فصل سوم:ابعاد معنوی ومحتوایی نماز

1.نماز وصداقت

کسی که دیگری رادوست دارد سخن گفتن با او را هم دوست دارد. آنها که بازبان،مدّعی خداخواهی وخدادوستی اند ولی علاقه ای به نماز ندارند در ادّعای خودصداقت ندارند، نماز ملاک ومیزان مقدار تعهدی است که انسان در اظهارات خود دارد.به همین دلدل نماز منافق همچون سایر اعمالش همراه باصداقت نیست.

2.نماز وتجمّلات

علاوه بر حضور قلب وخشوع معنوی توجه کامل که سفارش اسلام واز علامات مؤمن است واهمیت آن تاآنجاست که اگر نماز باتوجه خوانده نشودقبول نمی شود واز نماز همان مقدارقابل قبول است که باحضور قلب باشد ولی بااین همه اسلام سفارش کرده که نمازبا بهترین لباس ازنظرپاکی ونو بودن همراه باعطر وگلاب و وقار وآرامش انجام گیرد تا جائی که بعضی به امام سجادعلیه السلام که بسوی مسجد می رفت گفتند گویا منزل عروس می روی!

امام فرمود:ملاقات باخالق زیبائیها دارم.بخصوص زنان خوب است بهر نحو خودرا برای نماز بیارایند به این معنا که زیورهایی ساده واندک هنگام نماز با خود داشته باشند.

3.نماز یک معامله پرسود

خداوند می فرماید:

فصل چهارم:

احکام نماز

نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود و عبادت های دیگر هم قبول می شود و اگر پذیرفته نشود و اعمال دیگر هم قبول نمی شود  و همان طور که اگر انسان شبانه روزی پنج نوبت در نهر آبی شست و شو کند چرک در بدنش نمی ماند ،نماز های پنج گانه هم انسان را از گناهان پاک می کند .

سزاوار است که انسان نماز را در اول وقت بخواند و کسی که نماز را سبک و پست شمارد مانند کسی است که نماز نمی خواند .

پس انسان باید مواظب باشد که به عجله و شتاب زدگی نماز نخواند و در حال نماز به یاد خدا و با خضوع و خشوع و وقار باشد و متوجه باشد که با چه کسی سخن می گوید.هم چنین سزاوار است کارهایی را که ثواب نماز را کم می کند بجا نیاورد.

فصل پنجم:

1.حضور قلب در نماز یعنی چه؟

البته این شیرینی را، انسانی می تواند احساس کند که طعم ایمان واقعی را از عمق جانش چشیده باشد. چنین کسی هرگز حاضر نیست که این لحظه ی زیبا و دلربا را با تمام دنیا و آنچه در آن است معاوضه نماید.

او در حال عبادت و نماز که زیباترین مصداق عبادت است، به معشوق واقعی خویش دست یافته و از خلوت با او به چنان لذّتی دست یافته که در کل این عالم، برای آن مانندی نمی بیند، و لذا به هیچ قیمتی حاضر نیست آن را از دست بدهد.

در میان عبادات، هیچ عبادتی به مانند نماز، نمی تواند قلب کوچک آدمی را به دریای بی کران رحمت الهی وصل نماید، و روح انسان را از سرچشمه ی فیوضات بی انتهای خداوند بی همتا، سیراب نماید.

لحظه ی نماز، باشکوه ترین لحظه ی ارتباط انسان سراپا نیاز به وجود مطلق بی نیاز است. در حقیقت آن لحظه ی نورانی، فرصتی است طلایی که خداوند مهربان، بر ما منّت نهاده و از سر لطف و محبّتی که به بندگانش دارد، آن را در اختیار ما قرار داده، تا در آن فرصت زیبا، بتوانیم، قلب و جان خود را از عالم طبیعت و خاک، جدا نموده و روحمان را به عالم بالا پرواز داده و در سایه ی این پرواز ملکوتی، به جان خود صفا و جلاء بخشیم.

سرور عالم، پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) در کلامی زیبا، نماز را به سر انسان تشبیه نموده و می فرماید: «مَوضعُ الصَلاةِ مِن الدینِ کَمَوضعِ الرأسِ مِنَ الجَسَد» ؛ جایگاه نماز در دین، همانند جایگاه سر در بدن است.

این تشبیه زیبا، در کلام نورانی حضرت بدین خاطر است که، در بدن آدمی هر عضوی از اعضاء بدن به نوبه ی خود، وظیفه ای مهمّ را عهده دار هستند، ولی در این میان نقش سر، از همه مهمّتر است، زیرا مغز که فرمانده ی بدن بوده و تصمیم گیری ها در آن انجام می گیرد، در سر انسان قرار گرفته است.

الله اکبر با نور دلربای خود به ما می گوید خدا بزرگتر است از اینکه با قلم و بیان ناچیزمان وصف شود، بزرگتر از فکر و خیال ما، بزرگتر از هوسها و وسوسه های شیطانی و جلوه های دنیا، این است آن راز نهفته در ذکر نورانی «الله اکبر»، راستی اگر واقعا خدا در نظر ما بزرگتر از هر چیزی باشد و کلمه ی «الله اکبر» از عمق جان ما برآید، دنیا با تمام جاذبه ها و جلوه هایش، در نظر ما کوچک و بی مقدار خواهد شد که نتیجه ی چنین حالتی، حضور جانانه و عاشقانه در نماز است.

فصل ششم:

1.سجده شکر و ثواب و آثار آن

امام زمان سلام الله علیه فرمودند : سجده‌ی شکر، از لازم‌ترین و واجب‌ترین مستحبات الهی است ... همانا، فضیلت دعا و تسبیح پس از واجبات بر دعای بعد از نوافل، همانند فضیلت واجبات بر نوافل است. سجده، دعا و تسبیح است.

سپاس نعمت‌های حق‌تعالی، نشان معرفت و ادب و بندگی است. در آیات و روایات، به مسئله شکرگزاری از نعمت‌ها، بسیار سفارش شده و اینکه یاد نعمت‌ها، محبت انسان را به خدا زیاد می‌کند و نعمت‌های الهی را مستدام و افزون می‌گرداند.

گرچه شکر نعمت‌ها، از توان و طاقت‌بشر بیرون است، ولی انسان باید به هر قدر که می‌تواند، سپاسگزاری احسان و نعمت و نیکی پروردگار باشد. یکی از شکل‌های شکر، سجده بر خاک کردن و پیشانی بر خاک‌نهادن در برابر خداوند و شکر گفتن اوست.

و «سجده شکر» یکی از تعقیبات نماز به حساب آمده است.

سجده کمال انسان و نهایت خضوع در برابر خداوند متعال است، در این هنگام است که انسان خود را نمی‌بیند و تمام عظمت و بزرگی را از ن خداوند می‌داند؛ لذا این حالت، بهترین حالت برای بنده است، خصوصاً هنگامی که توأم با ذکر و شکرگزاری لفظی و قلبی باشد.

فصل هفتم:

عقاب و عذاب بی نماز ! 

 کسی که ترک کننده نماز را به دادن طعامی یا لباسی یاری کند، مثل این است که هفتاد پیغمبر را کشته ، که اول آنها آدم ، و آخر آن ها محمد (صلی الله علیه و آله ) است

در مورد اهمیت نماز و نقش آن در بازدارندگی از گناهان بسیار سخن گفته‌ایم  و شاهدیم که مردم ما، مردمی هستند که مقید به اقامه نمازند. و در این بین عده‌ای هم هستند که نماز را ترک کرده اند و یا هرگز نخوانده اند که اکنون بخواهند ترک کنند .

با این حال و به ظاهر، در روند زندگی اینان با نمازگزاران تفاوتی احساس نمی‌شود. پس فرق میان افراد نمازگزار با کسانی که تارک نمازند چیست ؟

ترک نماز، کوتاهی در مهم‏ترین دستور الهى و انجام ندادن بزرگ‏ترین وظیفه و برنامه زندگى است و این مساوی است با ناشکرى، ناسپاسى و کفران نعمت‏هاى الهى و برداشتن عمود و ستون دین؛ زیرا نماز پایه و ستون اصلی دین است.

در حالى‏که عبادت است که انسان را به هدف آفرینش رهنمون مى‏شود. بی نمازی، باعث مى‏شود که آفرینش و زندگى انسان، بیهوده و لغو جلوه کند؛ ترک نماز و نیایش، موجب ترک لذت بخش‏ترین حالات انسان است. 

اگر گاهی می بینیم این افراد می گویند «کدام لذت، ما که لذتی ندیدیم و به خاطر همین هم نمی خوانیم» باید گفت اینان حق دارند چون هرگز لذتش را احساس نکرده اند که بخواهند بخاطر از دست ندادنش تلاش کنند. باید در پاسخ این ها بگوییم که برای رسیدن به لذت نماز باید در امر نماز مداومت داشت مقدماتش را فراهم کرد آدابش را رعایت کرد بعد دم از لذت بخش بودن یا نبودنش زد .

نتیجه :

 با توجه به روایات گفته شده به راحتی می توان این نتیجه را گرفت که عاقبت شومی در انتظار بی نماز می باشد و از این نکته نیز نباید غافل شویم که همه ما بسیاری از ساعت های متمادی عمر خود را به خاطر کارهای بیهوده ای تلف می نمائیم ؛ کارهایی که انجام دادن و یا رها نمودن آنها تأثیر چندانی در زندگی مادی و معنوی ما ندارد پس چرا باید از عبادت ساده ای همچون نماز که وقت چندانی از انسان نمی گیرد و چنین بر سرنوشت مادی و معنوی انسان تأثیر گذار است غافل شویم .